Tranh tụng là gì
Tranh tụng trong vụ án hình sự là một quá trình pháp lý quan trọng, diễn ra tại phiên tòa nhằm giải quyết các tranh chấp liên quan đến tội phạm. Nguyên tắc tranh tụng được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015, nhấn mạnh sự bình đẳng giữa các bên tham gia tố tụng, bao gồm bên buộc tội và bên gỡ tội. Dưới đây là một số điểm quan trọng về quá trình tranh tụng trong vụ án hình sự:
Nguyên tắc tranh tụng
Bình đẳng giữa các bên: tất cả các bên tham gia tố tụng đều có quyền bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, đánh giá chứng cứ và đưa ra yêu cầu để làm rõ sự thật khách quan của vụ án. Nguyên tắc quy định, trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, điều tra viên, KSV, người khác có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người bị buộc tội, người bào chữa và người tham gia tố tụng khác đều có quyền bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, đánh giá chứng cứ, đưa ra yêu cầu để làm rõ sự thật khách quan của vụ án
Quyền và nghĩa vụ: Các bên buộc tội, bên gỡ tội và những người khác có quyền và lợi ích hợp pháp cần được giải quyết trong vụ án đều có quyền và nghĩa vụ tương đương trong việc chứng minh quan điểm của mình, từ việc đưa ra chứng cứ đến việc tranh luận tại phiên tòa.
Quy trình tranh tụng
Thủ tục xét hỏi tại phiên tòa sơ thẩm vụ án hình sự
-
Thủ tục công bố cáo trạng
Theo quy định tại Điều 306 Bộ luật TTHS năm 2015 quy định “Trước khi tiến hành xét hỏi, KSV công bố bản cáo trạng và trình bày ý kiến bổ sung (nếu có). Ý kiến bổ sung không được làm xấu đi tình trạng của bị cáo”.
-
Về trình tự xét hỏi
Sau khi KSV công bố cáo trạng sẽ chuyển sang thủ tục xét hỏi. Tại Điều 307 BLTTHS năm 2015 quy định, Hội đồng xét xử phải xác định đầy đủ những tình tiết về từng sự việc, từng tội trong vụ án và từng người. Chủ tọa phiên tòa điều hành việc hỏi, quyết định người hỏi trước, hỏi sau theo thứ tự hợp lý.
-
Thủ tục công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố
Nếu người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử, KSV không được công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố. Chỉ được công bố những lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố khi thuộc một trong các trường hợp: Lời khai của người được xét hỏi tại phiên tòa mâu thuẫn với lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố; Người được xét hỏi không khai tại phiên tòa hoặc không nhớ những lời khai của mình trong giai đoạn điều tra, truy tố; Người được xét hỏi đề nghị công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố; Người được xét hỏi vắng mặt hoặc đã chết.
-
Phạm vi xét hỏi
Điều 309, Điều 310 và Điều 311 BLTTHS năm 2015 quy định thủ tục xét hỏi đối với bị cáo, bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ, người làm chứng. Khi xét hỏi, KSV phải đặt câu hỏi khách quan, rõ ràng, dễ hiểu, tránh giải thích, kết luận ngay. Người bào chữa không những được hỏi các tình tiết liên quan đến việc bào chữa như trước đây, mà còn được hỏi các tình tiết khác của vụ án.
-
Thủ tục xem xét vật chứng
Vật chứng, ảnh hoặc biên bản xác nhận vật chứng được đưa ra để xem xét tại phiên tòa. Khi cần thiết, Hội đồng xét xử có thể cùng với KSV, người bào chữa, người khác tham gia phiên tòa đến xem xét tại chỗ những vật chứng không thể đưa đến phiên tòa được. Việc xem xét vật chứng tại chỗ được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 BLTTHS năm 2015
-
Thủ tục nghe, xem nội dung được ghi âm, ghi hình có âm thanh và thủ tục điều tra viên, KSV và người tiến hành tố tụng người tham gia tố tụng khác trình bày ý kiến
Theo quy định tại Điều 313 BLTTHS năm 2015 thì trường hợp cần kiểm tra chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án hoặc khi bị cáo tố cáo bị bức cung, dùng nhục hình, Hội đồng xét xử quyết định việc cho nghe, xem nội dung được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh liên quan tại phiên tòa.
Thủ tục tranh luận tại phiên tòa sơ thẩm vụ án hình sự
-
KSV trình bày luận tội
Sau khi kết thúc việc xét hỏi, KSV trình bày luận tội, thể hiện quan điểm buộc tội của VKS đối với hành vi phạm tội của bị cáo. Những nội dung bên gỡ tội tranh tụng tại phiên tòa sơ thẩm sẽ xoay quanh nội dung buộc tội của KSV bởi các quan điểm buộc tội - gỡ tội mang tính đối lập nhau, trong một số trường hợp nhất định có thể phủ định nhau hoàn toàn.
Do đó, để việc luận tội được chính xác, đúng đắn, có chất lượng và có tính thuyết phục, KSV phải căn cứ vào tất cả các chứng cứ, tài liệu trước đó và những vấn đề đã được kiểm chứng tại tòa, tránh tình trạng buộc tội trên cơ sở hồ sơ vụ án đã nghiên cứu mà xa rời thực tế tại phiên tòa xét xử. Đồng thời, nội dung luận tội phải phân tích, đánh giá khách quan, toàn diện, đầy đủ những chứng cứ xác định có tội, chứng cứ xác định vô tội; tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội; hậu quả do hành vi phạm tội gây ra; nhân thân và vai trò của bị cáo trong vụ án; tội danh, hình phạt, áp dụng điểm, khoản, điều của BLHS, những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; mức bồi thường thiệt hại, xử lý vật chứng, biện pháp tư pháp; nguyên nhân, điều kiện phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án.
-
Tranh luận tại phiên tòa
Bị cáo, người bào chữa, người tham gia tố tụng khác có quyền trình bày ý kiến, đưa ra chứng cứ, tài liệu và lập luận của mình để đối đáp với KSV về tất cả vấn đề KSV đã trình bày. Trên cơ sở đưa ra quan điểm, lập luận, bị cáo và người bào chữa trình bày các tình tiết nhằm gỡ tội, giảm nhẹ TNHS cho bị cáo. Khi tất cả các tình tiết về vụ án đều được bên buộc tội và gỡ tội tranh luận, đối đáp sẽ đảm bảo thông tin cung cấp mang tính hai chiều, không phiến diện, đảm bảo sự dân chủ, bình đẳng trong quá trình xét xử vụ án.
Ngoài ra, nếu qua tranh luận tại phiên tòa mà thấy còn có tình tiết vụ án chưa được hỏi, chưa được làm sáng tỏ thì HĐXX phải quyết định trở lại việc xét hỏi. Xét hỏi xong phải tiếp tục tranh luận. Theo Điều 219 BLTTHS năm 2003 thì HĐXX “có thể” quyết định trở lại việc xét hỏi nếu thấy cần “xem xét thêm chứng cứ”,
-
Bị cáo nói lời sau cùng
Quyền của bị cáo là được nói lời sau cùng sau khi kết thúc phần tranh luận, trước khi Hội đồng xét xử vào nghị án. Sau khi những người tham gia tranh luận không trình bày gì thêm, chủ toạ phiên tòa tuyên bố kết thúc tranh luận. Bị cáo được nói lời sau cùng. Nếu trong lời nói sau cùng, bị cáo trình bày thêm tình tiết mới có ý nghĩa quan trọng đối với vụ án thì hội đồng xét xử phải quyết định trở lại việc hỏi. Hội đồng xét xử có quyền yêu cầu bị cáo không được trình bày những điểm không liên quan đến vụ án nhưng không được hạn chế thời gian đối với bị cáo..
Vai trò của Tòa án
Tòa án đóng vai trò là trọng tài công minh, đảm bảo rằng quá trình tranh tụng diễn ra một cách công bằng và khách quan. Tòa án có trách nhiệm tạo điều kiện cho các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, đồng thời phải căn cứ vào kết quả tranh tụng để ra quyết định cuối cùng
Ý nghĩa của tranh tụng
Tranh tụng không chỉ giúp xác định sự thật khách quan của vụ án mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia. Điều này góp phần vào việc đảm bảo công lý và ngăn chặn việc xử oan người vô tội. Trong vụ án hình sự, quá trình tranh tụng giúp đảm bảo rằng các bên đều có cơ hội được nghe và bào chữa quan điểm của mình trước khi tòa án đưa ra quyết định cuối cùng
Vai trò của luật sư trong tranh tụng
Luật sư đóng vai trò rất quan trọng và đa dạng, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia tố tụng. Dưới đây là một số vai trò chính của luật sư trong vụ án hình sự
Bào chữa cho bị can, bị cáo
Đại diện pháp lý: Luật sư là người đại diện cho bị can, bị cáo từ giai đoạn khởi tố cho đến khi xét xử, giúp họ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình tố tụng
Tư vấn pháp lý: Luật sư cung cấp thông tin và hướng dẫn về cách thức trả lời các câu hỏi, chuẩn bị tâm lý cho các buổi thẩm vấn và phiên tòa
Thu thập chứng cứ: Luật sư có quyền tiến hành điều tra độc lập để tìm kiếm các bằng chứng có lợi cho thân chủ, từ đó trình bày trước tòa
Giám sát quy trình tố tụng
Đảm bảo quyền lợi: Luật sư giám sát việc tuân thủ các quy trình pháp lý, đảm bảo rằng quyền lợi của bị can, bị cáo không bị xâm phạm trong suốt quá trình tố tụng
Phản biện và tranh luận: Tại phiên tòa, luật sư có quyền đặt câu hỏi cho nhân chứng, phản biện các luận điểm của bên công tố và bảo vệ quan điểm của mình, từ đó giúp cân bằng quyền lực giữa các bên.
Bảo vệ quyền lợi cho người bị hại
Đại diện cho người bị hại: Luật sư cũng có thể đại diện cho người bị hại, bảo vệ quyền lợi của họ trong quá trình tố tụng, yêu cầu bồi thường thiệt hại và đảm bảo rằng tiếng nói của họ được lắng nghe
Tư vấn và hỗ trợ: Luật sư tư vấn cho người bị hại về quyền và nghĩa vụ của họ, giúp họ chuẩn bị tài liệu và chứng cứ cần thiết để bảo vệ quyền lợi của mình
Đóng góp vào việc đảm bảo công lý
Tránh oan sai: Vai trò của luật sư trong việc bào chữa và bảo vệ quyền lợi hợp pháp giúp ngăn chặn các vụ án oan sai, đảm bảo rằng mọi quyết định của tòa án đều dựa trên sự thật khách quan và công bằng
Tham gia vào quá trình cải cách tư pháp: Luật sư góp phần vào tiến trình cải cách tư pháp, đảm bảo rằng các vụ án được giải quyết một cách khách quan và đúng pháp luật.
Khi nào cần sử dụng dịch vụ luật sư bào chữa trong vụ án hình sự?
Dịch vụ của luật sư bào chữa hình sự khi bạn hoặc ai đó mà bạn quan tâm đến đang đối diện với các vấn đề pháp lý hình sự. Dưới đây là một số tình huống thường cần sự can thiệp của luật sư bào chữa hình sự:
Bị buộc tội: Nếu bạn hoặc ai đó mà bạn quan tâm đến bị buộc tội về một tội danh hình sự, cần sự hỗ trợ và đại diện của luật sư hình sự để bảo vệ quyền lợi và lợi ích trong quá trình tố tụng.
Bị bắt giữ hoặc bị truy tố: Trong tình huống bị bắt giữ hoặc bị truy tố về tội phạm hình sự, việc có một luật sư bào chữa hình sự sẽ giúp bạn hiểu rõ quy trình pháp lý và cung cấp sự bảo vệ pháp lý chuyên nghiệp.
Cần hỗ trợ tham gia tranh tụng: Luật sư bào chữa hình sự có kinh nghiệm sẽ hỗ trợ chuẩn bị các lập luận pháp lý, chuẩn bị chứng cứ và bảo vệ quyền lợi của khách hàng.
Cần tư vấn pháp lý chuyên sâu: Trong các vấn đề hình sự phức tạp, việc tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư bào chữa hình sự là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi của bạn được bảo vệ đúng cách.
Các vấn đề liên quan đến hình sự khác: Bất kỳ tình huống nào mà liên quan đến các vấn đề pháp lý hình sự, từ tội phạm ít nghiêm trọng đến tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, đều cần sự hỗ trợ của luật sư bào chữa hình sự.
Khi đối mặt với các vấn đề hình sự, việc sử dụng dịch vụ của luật sư bào chữa hình sự sẽ giúp đảm bảo rằng quyền lợi của bạn được bảo vệ và bạn có được sự đại diện pháp lý chuyên nghiệp trong quá trình tố tụng.
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ THANH & CỘNG SỰ cung cấp cho quý khách hàng DỊCH VỤ LUẬT SƯ BÀO CHỮA HÌNH SỰ như sau:
- Hỗ trợ khách hàng soạn các văn bản kiến nghị, khiếu nại kịp thời trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử;
- Tư vấn về xác định tội danh, hình phạt, trách nhiệm bồi thường và các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự;
- Tư vấn và giải thích cho khách hàng hiểu quy trình tố tụng từ giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử; tư vấn để khách hàng hiểu rõ các quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo khi bị tạm giam, tạm giữ.
- Tư vấn và hỗ trợ khách hàng cung cấp, thu thập tài liệu chứng cứ;
- Bào chữa cho bị can, bị cáo trong toàn bộ quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử tại cơ quan tiến hành tố tụng các cấp;
- Tư vấn, hỗ trợ khách hàng kháng cáo, đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm theo quy định của pháp luật.